भरतपुर । नेपालको राजनीति यतिबेला राष्ट्रपति चयन गर्ने प्रक्रियामा छ । कानुनी व्यवस्था अनुसार वहालवाला राष्ट्रपतिको कार्यकाल सकिनुभन्दा कम्तिमा १ महिना अगावै निर्वाचनको मिति तोक्नुपर्छ । वर्तमान राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको कार्यकाल यही फागुन २९ मा सकिदैछ । माघ २८ भित्रै राष्ट्रपतिको चुनाव हुनुपर्ने थियो । तर, दलहरु राष्ट्रिय सहमति या गठबन्धनबाट राष्ट्रपति बनाउने भन्नेमा रुमलिरहेका छन् । अबको १५ दिनभित्र राष्ट्रपति चुनाव हुनुपर्ने देखिन्छ । उपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुन ‘पासाङ’को कार्याकाल यही चैत ५ मा सकिदैछ । फागुनमा ४ अगावै उपराष्ट्रपति चुनाव हुनुपर्ने छ । कार्यकाल सकिनुभन्दा अगावै वा पद रिक्त भएको १ महिनाभित्रै निर्वाचन गराउनुपर्ने राष्ट्रपति तथा उपराष्ट्रपतिको निर्वाचन सम्बन्धी ऐन–२०७४ को दफा (४) मा उल्लेख छ । तर, संविधानको धारा ६३ मा राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको कार्यकाल निर्वाचित भएको मितिले पाँच वर्ष हुने उल्लेख छ । फागुनमै निर्वाचन गराउने या माघमा गराउने दुई धारका बहसहरु आएका छन् । तर, निर्वाचन आयोगले संविधान र ऐन बाझिएकाले संसोधन गर्नुपर्ने राय राख्दै आएको थियो । तर, संसोधन नभएपछि अब के गर्ने भन्ने निर्णयमा आयोग पुगिसकेको छैन । स्रोतका अनुसार आयोगले यही माघभित्रै राष्ट्रपति चुनाव गराउने गरि मिति तय गर्ने योजनामा छ ।

मंसिर ४ को चुनावबाट पहिलो शक्ति बनेपनि सत्ताबाहिर हुत्तिएको नेपाली कांग्रेस यतिबेला जसरी भएपनि राष्ट्रपति लिने लक्ष्य बोकिरहेको छ । माओवादी केन्द्रले संविधान संरक्षण र राष्ट्रिय सहमतिका नाममा कांग्रेसको पक्षमा लचिलो छ । तर, सत्तासाझेदार गरेको एमालेको अडान कायमै छ । चुनावी नतिजाले प्रतिपक्षमा पुगेको एमाले माओवादीलाई सरकारको साँचो दिएर सत्तासाझेदार बनेपछि राष्ट्रपति पद अरुलाई दिने पक्षमा छैन । तर, सभामुख दिइसकेपछि राष्ट्रपति पद एमालेलाई नदिने दबाब माओवादीभित्र बढेको छ । पुस १० गते सरकार गठनका बेला माअ‍ोवादी–एमालेबीच भएको समझदारी विस्तारै उल्लंघन हुने दृश्यहरु देखिएका छन् । प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई विपक्षी गठबन्धनले समेत विश्वासको मत दिएपछि उनी सकेसम्म उनी कांग्रेस, एकीकृत समाजवादीलाई चिढाउने पक्षमा छैनन् ।

यतिबेला नेपालको नयाँ राष्ट्रपतिबारे विदेशी शक्तिकेन्द्रहरु सक्रिय छन् । उनीहरु पर्दाबाहिर देखिएका छैनन् । अहिलेको सत्ता गठबन्धनबाट भारत उत्साहित छैन । भारतले सकेसम्म ‘चेक एण्ड व्यालेन्स’ मिलाउने गरि राष्ट्रपति बनाउन दलहरुबीच छलफल होस् भन्ने चाहेको छ । चीनले स्थायी राजनीतिक समीकरण बनोस् भन्ने चाहेको विश्लेष्ण भएका छन् । भारत, चीन, अमेरिका र युरोपियन युनियनको चासो बढेको जानकारहरु बताउँछन् । वर्तमान सरकार गठनमा विदेशी शक्ति हाबी हुन पाएन । तर, दलहरुबीचको तिक्तताको फाइदा उठाउँदै राष्ट्रपति पदमा आँफु अनुुकुल व्यक्ति पु¥याउन ती शक्ति लागिरहेका छन् । भारत र अमेरिकी शक्तिको साथ सत्ताबाहिर पुगेको कांग्रेसले पाएकै कारण उ बढी हौसिएको छ । राष्ट्रिय सहमतिको नारा लगाइरहेको छ ।