काठमाडौँ । कुखुरा संसारमा सबैभन्दा मनपर्ने मासु हो। खाद्य तथा कृषि संगठन (एफएओ) का अनुसार २०२१ मा विश्वभर १३३ मिलियन टन सेतो मासु खपत भएको थियो ।
ल्याटिन अमेरिका कुखुराको मासु खपतमा तेस्रो स्थानमा छ। सन् २०१९ मा यहाँ प्रतिव्यक्ति कुखुराको उपभोग ३२.७० किलो थियो।
सन् २०२० मा ब्राजिलमा प्रतिव्यक्ति कुखुराको उपभोग ४०.६ किलो थियो। योसँगै अर्जेन्टिना प्रतिव्यक्ति ४७ केजी कुखुराका साथ पहिलो स्थानमा छ । कुखुराको मासु सामान्यतया सस्तो छ। यसमा बोसो कम छ र यसको उपभोगको सन्दर्भमा धेरै कम सांस्कृतिक र धार्मिक प्रतिबन्धहरू छन्। त्यसैले यो सबैभन्दा बढी खाने मासु बनेको छ ।
यस बाहेक कुखुरामा प्रशस्त मात्रामा प्रोटिन पाइन्छ र यो भिटामिन र मिनरल्सको पनि महत्वपूर्ण स्रोत हो । यसमा एक निश्चित स्तरको मोनोस्याचुरेटेड फ्याट हुन्छ, जुन मुटु र मुटुको स्वास्थ्यका लागि राम्रो हुन्छ। तर मानिसहरूको यो धेरै मनपर्ने खाना धेरै गलत विश्वास र शंकाहरूले घेरिएको छ।
छालासहितको कुखुरा राम्रो कि छालाविहीन ?
कुखुराको छालामा धेरै बोसो हुन्छ। त्यसैले कुखुराको मासु छालासहित खाने कि छाला बिना नै खाने भन्ने प्रश्न प्रायः रहन्छ । अर्जेन्टिनाको मासु पोषण सूचना केन्द्रका पोषणविद् मारिया डोलोरेस फर्नान्डिस पेजोसका अनुसार कुखुराको छालामा ३२ प्रतिशत बोसो हुन्छ। यसको मतलब छाला सहित १०० ग्राम कुखुराको मासु खाँदा शरीरमा ३२ ग्राम बोसो हुन्छ।
उनले भने, कुखुराको छालाको दुई तिहाइ बोसो असंतृप्त हुन्छ। यसलाई कथित रूपमा राम्रो फ्याट भनिन्छ। यो बोसोले रगतमा कोलेस्ट्रोलको मात्रा बढाउँछ। एक तिहाइ बोसो संतृप्त हुन्छ, जसलाई खराब बोसो पनि भनिन्छ। यसले शरीरमा खराब कोलेस्ट्रोल बढाउँछ।
पेजोसका अनुसार छालासहित मासु खाँदा प्रत्येक भागमा क्यालोरीको मात्रा ५० प्रतिशतले बढ्छ। छालाविहीन कुखुराको स्तनको ६ औंस भाग खायौं भने हाम्रो शरीरले २८४ क्यालोरी प्राप्त गर्छ तर छालासहित कुखुराको मासु खाएमा ३८६ क्यालोरी पाइन्छ।
यही कारणले गर्दा मानिसलाई छालाविहीन कुखुराको मासु खाने सल्लाह दिइन्छ ताकि अतिरिक्त क्यालोरी शरीरमा प्रवेश नहोस् । विज्ञहरू भन्छन् एक स्वस्थ र शारीरिक रूपमा सक्रिय व्यक्ति जसको तौल उसको उचाइ अनुसार छ, उसले कुखुरा पकाउँदा छाला छुट्याउन सक्छ। यसले कुखुरालाई थप रेशादार बनाउनेछ।
धेरै पटक चिकन फ्रिज नगर्ने
एक पटक कुखुरालाई फ्रिजरबाट निकालेपछि, यसलाई फेरि फ्रिज नगर्न सिफारिस गरिन्छ। खाना फ्रिज गरिएको छ ताकि यसमा सूक्ष्म जीवहरू फल्न सक्छन्। त्यसैले कुखुरालाई बारम्बार फ्रिजबाट निकाल्ने हो भने त्यसमा सूक्ष्म जीवहरू बढ्ने सम्भावना रहन्छ । त्यसैले कुखुरा पकाउँदा मात्रै फेरि फ्रिज गर्नुहोस्।
डि फ्रोस्ट चिकनको लागि उत्तम तरिका
फ्रोजन कुखुरालाई डिफ्रोस्टिङ वा डि आइसिङका लागि कोठाको तापक्रम उपयुक्त हुँदैन। यसलाई तातो पानीमा हाल्नु पनि ठीक होइन । यसमा कोठाको तापक्रममा सूक्ष्मजीवहरू बढ्न सक्छन्। त्यसकारण डि फ्रोस्ट गर्ने उत्तम तरिका भनेको कुखुरालाई पकाउनु अघि फ्रिजरबाट बाहिर निकाल्नु हो। कुखुराको मासुलाई कहिले पनि फ्रिजरबाट निकालेर कोठाको तापक्रममा न्यानो गर्न नदिने विज्ञहरू बताउँछन्।
कुखुरालाई विषाक्त हुनबाट कसरी बचाउने?
कुखुरा सबैभन्दा पौष्टिक खाना मध्ये एक हो र धेरै लोकप्रिय पनि छ। तर यो खाना विषाक्तताको एक स्रोत बन्छ। क्याम्पिलोब्याक्टर ब्याक्टेरिया काँचो मासुमा बढ्न सक्छ। कहिले काँही यसमा साल्मोनेला र क्लोस्ट्रिडियम परफ्रिन्जेन्स पनि बढ्न सक्छ। त्यसैले राम्रोसँग पकाएको कुखुराको मासु खाँदा फूड पोइजनिङ हुन सक्छ । अन्य कच्चा खानाबाट पनि कुखुरामा ब्याक्टेरिया बढ्न सक्छ। युएस सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सन (सीडीसी) को अनुमान अनुसार अमेरिकामा हरेक वर्ष करिब १० लाख मानिस संक्रमित कुखुराको मासु खाँदा बिरामी हुने गरेको छ ।